Temiz enerji üretimi ve atmosferik kaynakların kullanımı günümüz dünyasında çok önemli bir noktaya gelmiştir. Rüzgar Enerji Santralleri (RES) en az çevre kirliliğine sebep olan ve en verimli temiz enerji kaynaklarından biridir.
RESler genellikle birden fazla “Rüzgar Türbini” adı verilen birimlerden oluşur. Rüzgar türbinleri yatırımının hızlı bir şekilde geri dönmesi ve santralden verim alınabilmesi için kurulum yapılacak sahaların iyi seçilmesi, kurulumdan önce bu sahalarda etüd ve rasat çalışmalarının iyi yapılmış olması gereklidir.
Bir bölgedeki rüzgar verimliliğinin belirlenmesi için lokal ölçekte düzenli ölçümlere ihtiyaç vardır. Bu amaçla; türbinlerin kurulması planlanan noktaya rüzgar, sıcaklık, nem gibi atmosferik parametrelerin ölçülüp kayıt altına alındığı Rüzgar Ölçüm İstasyonları yerleştirilir.
Rüzgar Ölçüm Direklerinde Yıldırım Riski
Rüzgar ölçüm direkleri (kuleleri), doğru ölçüm yapılabilmesi için genellikle civardaki en yüksek noktaya konumlandırılır. Tamamıyla metal alaşımdan imal edilen bu kuleler, hem yapısal iletkenlik özellikleri, hem de topoğrafik konumları itibariyle yıldırım darbelerine açık hedef konumundadırlar.
Kule üzerindeki sensörlerden alınan veriler kule dibindeki bir veri toplayıcı içinde birikir ve belirli aralıklarla sahaya yapılan ziyaretlerde bu toplanan veriler kayda alınır. Alınan bu veriler ışığında bölgedeki rüzgar verimliliği ve diğer parametrelerin değişkenliği görülür ve buna göre rüzgar türbinlerinin kurulum planları geliştirilir.
Fırtına sırasında kule üzerindeki yüklerin yoğunluğunun belli bir seviyeye ulaşması sonucunda; buluttan inen negatif yüklere doğru kuleden pozitif yüklü kollar yayınlanır. Yayınlanan bu kollar ile buluttan inen negatif kollardan biri buluşur ve yıldırım kanalı açılır.
Yıldırım akımı açılan bu kanaldan ilerleyerek en hızlı şekilde toprağa ulaşmaya çalışır. Ancak bu sırada kule üzerinde bulunan tüm ölçüm cihazları ve kule dibindeki veri toplayıcı hem yıldırımın darbe etkisinden hem de akımın elektromanyetik etkisinden zarar görür.
Yakalama Çubuğu ile "Yıldırımdan Korunma(!?)"
Rüzgar ölçüm direklerine çevrelerinde başka yüksek yapı olmaması ve iletken yapıları sebebiyle yıldırım darbelerinin isabet etme olasılığı çok yüksektir. Hem cihazların zarar görmemesi, hem de veri kayıplarını önlemek için bu direklerin yıldırımın birincil etkilerinden korunması gerekmektedir.
Ülkemizde bu direklerin korunması amacıyla genellikle yakalama çubuğu ya da paratoner gibi yıldırımı kendi üzerine çeken sistemler kullanılmaktadır. Bu sistemler kendi üzerlerinde bir yük yoğunluğu oluşturarak yıldırıma kendilerini hedef göstermeye ve doğrudan kendi üzerlerine yıldırım düşmesi için yıldırımı “yakalamaya” çalışırlar.
Öte yandan; yıldırım bir metal kule üzerindeki yakalama çubuğuna isabet ettikten sonra en hızlı ve kısa yoldan toprağa ulaşmaya çalışacaktır. Bu durumda yıldırımın ilk isabet ettiği noktadaki etkisi azaltılmaktadır ancak yıldırım akımının ilerleme yolundaki tüm ölçüm cihazları ve direk dibindeki veri toplayıcı yıldırım darbesine maruz kalmaya ve zarar görmeye devam eder. Çok değerli veriler kaybolur ve iki ölçüm dönemi arasındaki süreç boşa geçmiş olur.
Rüzgar ölçüm direği gibi metal bir kuleyi; yıldırımı yakalayan bir sistem kullanarak korumak ile hiç korumamak arasında aslında hiç fark yoktur. Burada amaç hem ekipman ve sensör güvenliği, hem de veri kayıplarının önlenmesi için yıldırımı kuleye hiç yaklaştırmamak olmalıdır.
EvoDis® Yıldırım Engelleme Sistemi
Yıldırımın hem darbe etkisinden, hem de akımının oluşturduğu elektromanyetik etkiden korunmanın en iyi yolu yıldırımı kuleden uzak tutmaktır. Kule gövdesine yapılacak EvoDis® Yıldırım Engelleme Sistemi uygulaması ile kuleye yıldırım isabet etmesi riski minimize edilir ve hem kule üzerindeki cihazlar, hem de kule dibindeki veri toplayıcı yıldırımın doğrudan ve dolaylı etkilerinden korunur.
Yıldırımın bir metal direğe isabet etmesi o noktadaki yük yoğunluğuna ve yayınlanan yüklerin buluttan gelen negatif yüklerle buluşmasına bağlıdır. EvoDis® Yıldırım Engelleme Sistemi; sahip olduğu onbinlerce ince ve sivri uç sayesinde direk gövdesine tırmanan yükleri hızlı bir şekilde dağıtır ve ortamda bir yük yoğunluğu oluşumu engellenir.
Böylece buluta doğru ilerleyecek bir pozitif yüklü kol yayınlanmasının önüne geçilmiş olur ve direk yıldırıma karşı “görünmez” hale gelir. Direk yıldırıma hedef olmaktan çıkar, direk üzerindeki sensörler zarar görmez ve veri kayıpları önlenir.
EvoDis® Yıldırım Engelleme Sistemi hem İTÜ yüksek gerilim laboratuvarı testlerinden, hem de saha testlerinden %100 başarı sağlamış bir yıldırımdan korunma çözümüdür. Türkiye'de ve dünyada yıldırım çeken yüzlerce kulede kullanılan EvoDis® Sistemi 10 yıldır %100 başarıyla çalışmaktadır ve bu kulelerin hiçbirine montaj tarihinden itibaren yıldırım isabet etmemiştir.
Siz de rüzgar ölçüm direklerinizi korumak ve hassas ölçüm cihazlarınızın ve en önemlisi ölçüm kayıtlarınızın yıldırımdan zarar görmemesi için Bize Ulaşın.
Yıldırımdan korunmanın en iyi yolu yıldırımdan uzak durmaktır.
EvoDis® Yıldırım Engelleme Sistemi sizi yıldırımdan uzak tutar.
Comments